Ceza Hukuku Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Sınar, İçişleri Bakanlığı’nın kadına yönelik şiddete karşı mücadelenin sıkılaştırılmasına yönelik son genelgesinin etkin şekilde uygulanması halinde kadın cinayetlerinin kesinlikle azalacağını söyledi.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun imzasını taşıyan ve tüm ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına gönderilen “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Genelgesi” bu alanda çalışma yürüten uzman ve akademisyenleri umutlandırdı. Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza Hukuku Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Sınar, kadına yönelik şiddeti önlemeye yönelik bugüne kadar hep “mevzuat yeterli ama uygulama eksik” eleştirisinde bulunduklarını söyledi. Bu kez durumun çok farklı olduğunu ifade eden Doç. Dr. Sınar,
“Önce Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılan genelge, şimdi de İçişleri Bakanlığı genelgesi tam da bu soruna çözüm getirmek amacıyla yapıldı. Bu zaten yeni bir düzenleme değil, tam anlamıyla bir talimat” dedi.
KOLLUĞA İNİSİYATİF BIRAKMIYOR
İçişleri Bakanlığı’nın son genelgeyle kolluk kuvvetlerini “böyle yapacaksın” diye zorladığını vurgulayan Doç. Dr. Sınar şöyle devam etti:
“Bugüne kadar özellikle kolluğun zaafiyet yaşadığını, hatta kadına yönelik şiddeti önlemeye yönelik düzenlemeleri uygulama konusunda adeta bir direnç gösterdiğini görüyorduk. Aile içi şiddeti aile içi mesele olarak görme eğilimi, ‘bize düşen barıştırmaktır’ yaklaşımı çok yaygındı. Bu yüzden şiddete uğrayan, buna karşı defalarca kolluk kuvvetlerine başvurmasına rağmen zamanında ve doğru müdahale edilmediği için öldürülen kadınların durumu hep bundan kaynaklanıyor.”
BARIŞTIRMA UZLAŞTIRMA POLİSİN İŞİ DEĞİL
Türkiye’de kolluk organlarının bu konularda çok pasif kalmasının sosyolojik ve kültürel bir arka planı bulunduğunu kaydeden Doç. Dr. Hasan Sınar, “Genelge bu açıdan çok önemli. Net şekilde şunu söylüyor: Bu meseleleri aile içi meseledir deyip kapatmayacaksınız. Uzlaştırma ve/veya barıştırma gibi sulh etme yoluna gitmeyeceksiniz. Yasa neyi emrediyorsa onu yapacaksınız.”
DAHA BİLİNÇLİ POLİS VE JANDARMA
Doç. Dr. Hasan Sınar, İçişleri Bakanlığı Kadına Karşı Şiddetle Mücadele Genelgesi’nin, orta ve uzun vadede daha kalıcı sonuçlara yol açacak şekilde ve çok boyutlu bir genelge olduğunu söyledi. Genelgenin, Polis Akademisi, Jandarma ve Sahil Güvenlik birimlerine bu yönde eğitimler verilmesini şart hale getirdiğini anlatan Doç. Dr. Sınar, “İkincisi, bu konularda eşgüdümü sağlamak üzere bir koordinasyon komisyonu kurulması öngörülüyor. Kurum amirlerinin katılımıyla üç ayda bir toplanacak bu komisyonların, sorunlara ilişsin ilave çözümler üretilmesi de öngörülüyor.”
ELEKTRONİK KELEPÇENİN YAYILMASI ÖNEMLİ
Genelgeyle, halen sadece büyük şehirlerde bulunan elektronik kelepçe uygulamasının 81 ilde yaygınlaştırılacağını da ifade eden Doç. Dr. Hasan Sınar şunları söyledi:
“Kolluk güçleri şikayet üzerine şiddet uyguladığı iddia edilen kişinin ifadesini alıp bırakıyordu. Genelge bu durumdaki kişiler hakkında doğrudan elektronik kelepçe uygulaması yükümlülüğü getiriyor ilgili birimlere. Ruhsatlı silahı varsa ona el koyulmasını, koruma altındaki şiddet mağdurunun kimlik ve ikamet bilgilerine üçüncü kişilerin erişimini engelliyor.”
ŞİKAYETTEN ÇEKİNEN KADIN SAYISI AZALACAK
İçişleri Bakanlığı Kadına Karşı Şiddetle Mücadele Genelgesi’nin şiddete uğrayan kadınları şikayetçi olmaktan alıkoyan “kadın sığınma/konuk evi” eksiğini giderme açısından da büyük önem taşıdığını ifade eden Doç. Dr. Hasan Sınar şunları söyledi:
“Kadın şiddete uğruyor, iki çocuğu var. Kocası öldüreceğim diyor. Nereye gidecek bu kadın? Şiddete uğrayan kadınların çoğu zaman gidecek hiçbir yerleri yoktu. Şimdi devlet bu konuda merkezi ve yerel yönetimlerin işbirliği ile proaktif bir çözüm geliştirerek, tüm illerde ve 100 bin üstü nüfusa sahip ilçelerde kadın koruma ve konuk evi kurulması yükümlülüğü getiriyor. Yani şiddete uğrayan tüm kadınlar, ‘buradan nereye giderim’ kaygısı yaşamadan kendini savunmak, korumak için harekete geçebilecek.”
TEDBİRLİ KİŞİYİ SÜREKLİ KONTROL ŞARTI
İçişleri Bakanlığı genelgesiyle şiddet mağduruna yönelik ivedi koruyucu ve önleyici tedbirlerin getirilmesinin de öngörüldüğünü belirten Doç. Dr. Hasan Sınar şöyle konuştu:
“Kadına karşı şiddet uygulayanların cezaevinden çıkınca yeniden suç işlemesini önlemek için tutuklu ve hükümlülerin takibini sağlamak amacıyla kurumlararası koordinasyon kurulması zorunluluğu getiriliyor. Bir başka husus, hakkında tedbirlere başvurulmuş kişilerle ilgili bu tedbir kararlarının yerine getirip getirilmediği hususunda kolluğa sürekli bir araştırma yükümlülüğü getiriliyor. Eğer bu kontrollerde kişinin tedbirleri ihmal ettiği ortaya çıkarsa, zorlama hapsine başvurulması ve elektronik kelepçe önlemi uygulanması söz konusu olacak.”
ŞİDDET UYGULAYANA TEDAVİ YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Devletin, kadınlara yönelik şiddet uygulayanları sadece yakalayıp hapsetmekle kalmayacağının anlaşıldığını ifade eden Doç. Dr. Hasan Sınar, “Devlet profesyonel yardımla, yani kişinin içindeki şiddetin boşaltılması için de devreye giriyor. Çünkü ‘Adam eşinden çocuklarından ayrı kalmaya dayanamıyor, asabileşiyor, şiddet uyguluyor” deniliyordu. Yani bir nevi ‘adam ne yapsın’ yaklaşımı söz konusuydu ve sıkça eleştiriyorduk bunu. Şimdi devlet profesyonel destekle, kişinin şiddet eğilimini ortadan kaldıracak rehabilitasyon ve tedaviyi de sağlayabilecek” diye konuştu. Doç. Dr. Hasan Sınar, İçişleri Bakanlığı genelgesinin aile içi ve kadına yönelik şiddete zemin hazırlayan çocuk yaşta evlilikleri önlemeye dönük adımlar da içerdiğini söyledi. Doç. Dr. Sınar öyle dedi:
“Bir güzel husus daha var. Küçük yaşta evlenmelerin önlenmesi konusunda kolluğa eğitim verilmesi, bilgilendirilmesi fevkalade önemli. Çünkü küçük yaşta evlilik, şiddet vakalarının yaşandığı evliliklere dönüşüyordu.”
KADINA YÖNELİK ŞİDDET AZALACAKTIR
Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Sınar, İçişleri Bakanlığı Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Genelgesi'ni bir bütün olarak, hem kolluk kuvvetlerine rehber teşkil etmesi hem de uyulması zorunlu bir talimat niteliği taşıdığını belirterek “Bu nedenle genelge kadına karşı şiddetin önlenmesinde uygulama kaynaklı sorunların ortadan kaldırılmasında çok büyük önem taşıyacak. Devlet açıkçası yıllardır söylediğimiz noktaları dikkate alıp, önce Adalet Bakanlığı şimdi de İçişleri Bakanlığı eliyle yeni bir adım attı. Bu talimatnamenin hak ettiği ve etkin şekilde uygulanması durumunda bu yıldan itibaren kadına karşı şiddet vakalarında önemli bir azalma ortaya çıkmasını umut ediyorum ve dilerim böyle olur.”