Özellikle otellerin eleman çıkarma sürecine itirazda bulunan Öztürk, konuya dair destekleyici teşviklerin yapılmasını talep etti.
Bu sene için 1,5 milyon turist hedefinde bulunan Bodrum’a ilgi azaldı. Otel doluluk oranları yüzde 50’lere kadar düştü. Müşteri sıkıntısı yaşayan oteller eleman çıkarmaya başladı. Ayrıca gıda fiyatlarında yaşanan artışlar nedeniyle de tedarikçi firmalar peşin ödeme sistemine geçti. Nakit sıkıntısı yaşayan işletmelerde gıda tedarik sorunu yaşıyor
EGE ALTERNATİF/ÖZEL - Türkiye’nin önemli tatil merkezlerinden olan Muğla’nın Bodrum’da ilçesinde turizm sezonu sorunlarla boğuşuyor. Bu sene için 1,5 milyon turist hedefi koyan Bodrum’da işler yolunda gitmiyor.
Yerli turistin az olduğu Bodrum’a döviz kurunda yaşanan artışlar ve maliyetler nedeniyle yükselen fiyatlar nedeniyle dış pazardan da beklediği ilgiyi görmedi.
Sezonun en haraketli geçmesi gereken Temmuz ayında 5 yıldızlı otellerin doluluk oranları yüzde 50’lere kadar düştü. Küçük otellerde bu rakam yüzde 40’ın altında düşmüş durumda.
Müşteri sıkıntısı geçen ve asgeri ücrette yapılan artış sonrası ise oteller maliyet olarak gördükleri personel işten çıkartmaya başladı. Yarımada genelinde birçok otel maliyet azaltma bahanesiyle eleman çıkarttı.
Yine gıda fiyatlarındaki haftalık artış nedeniyle her şey dahil otellerde gıda tedarikinde sorunlar yaşanıyor. Geçtiğimiz sezonlarda 3 aylık çekler veya sezon sonu verilen ödemeler artık peşin alınmaya başlandı. Yeme ve içme tedariki sağlayan firmalar nakit ve peşin ödemeye dönmüş durumda. Ödeme almayan firma otellere gıda vermiyor. Bu durum nedeniyle otellerin mali dengeleri bozulmuş durumda. Bir çok işletmede nakit sorunu yaşanıyor.
Profesyonel Otel işletmecisi ve BOYD yöneticisi olan Hüseyin Softa, sezonun iyi gitmediğini ifade ederek, hem iç pazarda hem de dış pazarda müşteri sıkıntısı yaşadıklarını söyledi. Sezonun en hareketli zaman diliminde olmalarına rağmen beklenen müşteri kapasitesine ulaşamadıklarını belirten Softa, otel doluluk oranlarının yüzde 50’lere kadar düştüğünü söyledi. Kendilerine gelen verilerin sektör açısından çok çok risk teşkil ettiğini söyleyen Softa, “Sezon itibariyle içinde bulunduğumuz zaman dilimi en hareketli olması gerekiyordu. Yani doluluk oranlarımızın yüzde 95 olması gerekirdi. Ama tablo tam tersine gidiyor. Veriler bizler için iyi şeyler söylemiyor. Otel doluluk oranlarımız yüzde 50’lere kadar inmiş durumda. Bu rakamlar bizleri üzüyor.” Dedi.
Sektörde yaşanan düşte deprem ve seçimlerin etkili olduğunu dile getiren
Softa, “Aslında sezona iyi başlamadık. Hem deprem hem de seçimin etkisiyle bir güvensizlik ortamı oluştu. Yurt dışında deprem etkisiyle satışlarımız olmadı. Arkasından seçimin olması güven kaybına neden oldu. Seçimin takip ederek istikrarsızlık yaşatması bizim sektöre ciddi darbe vurdu. Bunun yanı sıra Avrupa’da yaşanan ekonomik kriz ve deprem, seçim gibi nedenlerle müşterilerin tercihlerini değiştirmeleri de etkili oldu. Bu sene için Türkiye az tercih edilen ülkeler arasında girdi. Daha önceki yıllarda bunlar konuşulmuyordu bu zamanlarda. Rus ve Ukrayna savasıda turizmi ciddi bir şekilde etkiledi. Önce Antalya’nın etkiledi sonra Bodrum’u vurdu.” Şeklinde konuştu.
SOFTA: OTELLER ELEMAN ÇIKARTMAYA BAŞLADI
Softa, maliyetlerle birlikte ekonomik zorluklar çektiğini ve eleman çıkarma yoluna gittiğini belirterek “Yarım ada geneleninde oteller ciddi ekonomik sorunlar yaşamakta. Buna bağlı olarak bir çok otelde eleman çıkartmalar başladı. Herkes bu mevsimi çok iyi beklerken kadrolaşmayı da buna göre yaptı. Doluluk oranlarının gittikçe düşüşte olması ve ilerleyen aylar içinde bir umuttun görünmemesi nedeniyle bütün oteller maliyetlere yüklendi. Bunu da önce personel azaltma yönetimini seçiyorlar. Buna sezonun ortasından asgari ücretin belirlenmesi de etkili oldu. Çünkü sade asgeri ücreti arttırmış olmuyorsunuz işletmecinin başka yükümlülükleri de artıyor. Bu da personel maliyetini yükseliyor. Bu personel maliyetine tesisler personel çıkartarak önlem alıyorlar bu da üzücü bir durum.” İfadelerini kullandı.
Her şey dahil sistemle çalışan otellerde gıda tedarikinde de önemli sorunların olduğunu belirten Softa, “Ürün satan firmalar peşin satışa döndüler. Çünkü turizm firmalarının gidişatlarından emin değiller. Vadeli verdiklerinde sezon sonu ödeme alıp almayacaklarından emin değiller. Bizden ya peşin veya 15 günlük çekler talep ediyorlar. Biz oteller ödemelerimizi acentelerde 60 ile 90 günlük vadelerle anlıyoruz. Bu durum biz otelcileri zor duruma düşürmekte. Zaten öz kaynaklarımız yetersiz. Özellikle hayatı bölümler yeme ve içme bölümünde çok farklı manzaralarla karşılamıyoruz. Bu ürünleri artık peşin ödeme sistemi dayatıldı. Bu da işletmelerimizin mali denge politikasını ciddi anlamda bozdu. İçinde bulunduğumuz süreç gerçekten çorlu bir süreç. Bu sistemle sezon sonu bir çok otelimiz iflas edecek veya borç batağıyla karşı karşıya kalacaktır.” Dedi.
DENGİZ: KÖRFEZ SAVAŞINDAN BU YANA TURİZM SEZONU İLK DEFA BU KADAR KÖTÜ
Bodrum Otelciler Derneği (BODER) Başkanı Ömer Faruk Dengiz, yoğun geçen bir bayram sonrası ciddi bir düşüş yaşadıklarını söyledi. Artan maliyetleri otel fiyatlarına yansıtmaları sonrası talebin düştüğüne dikkat çeken Dengiz, “Tabi enflasyon odaklı maliyetleri oda fiyatlarında ekleyince yurtdışı tatil merkezlerini de geçmiş olduk. Örnek verecek olursak Dubai’deki veya Amerika’daki tatil bölgeleriyle fiyatlarımız aynı oldu. Doğal olarak yabancı turist geçen seneki yüzde 9’luk enflasyon oranı yerine bu sene yüzde yüz % 56’lik bir fiyat farkı görünce doğal olarak tatil planlarını iptal ediyor. Veya tercihi farklı bölgeler oluyor. Körfez savaşından bu yana turizm sezonu ilk defa bu kadar kötü bir süreç yaşıyor.” Dedi.
Bodrum’da bir çok otelde maliyetler nedeniyle küçülmeye giderek sezon ortasında eleman çıkarttığını söyleyen Deniz “Büyük ve küçük ölçekli işletmelerde maliyetler nedeniyle elaman çıkarma yöntemi devreye girmiş durumda. Otel ve işletmeler he sezon öncesi acentelerle anlaşmalar yapmakta. Bu anlaşmalarda kar ve maliyet hesapları yapılır ve sezona böyle başlanılır. Tabi bu süreçte az da olsa beli oranda hesapta olmayan maliyetler için yani sonrada doğacak maliyetlere de eklenmekte. Fakat bu yapılan son zamlar ve askeri ücret hesapta yoktu. Her şeyimizi bir sene önce yapıyoruz. Sonrada gelen KDV değişikliği konaklama vergisi gibi bir çok vergi çıktı bunlar direncimizi kırdı. Yüzde 30 yüzde 50 oranında artış yaptığımızda ise farklı tablolarla karşılaşıyoruz. Bu son zamlar da bize çok zarar verecek.” Şeklinde konuştu.
Otellerdeki gıda tedariki sorununa da değinen Dengiz, “Hepimiz aslında bir birbirimize bağlıyız. Biz merkez bankasının sıkı ekonomik tedbirlerinde dolayı tedarikçi firmalarla karşı karşıya geldik. Kredi kartları taksitleri sınırlandırıldı. Uzun süreli çekler kabul edilmiyor. Peşine döndü her şey. Bu da işletmecileri zorluyor. Bir çok tedarikçi firması teminat mektubu istiyor hale geldi. Teminat mektubunun faiz oranları yüksek bu da bize maliyet olarak geliyor. Bu ekonomik politikalar turizmciyi bitirme noktasına geldi.” İfadelerini kullandı.
ÖZTÜRK: ELEMAN DESTEK TEŞVİKLERİ VERİLMELİ
Turizm işletmecisi Bahattin Öztürk de aynı sorunlardan şikâyetçi olan isimlerden birisi. Özellikle otellerin eleman çıkarma sürecine itirazda bulunan Öztürk, konuya dair destekleyici teşviklerin yapılmasını talep etti. Öztürk, “ Gelinen noktada işletmelerin maliyet yükü çok artmış durumda. Özellikle eleman açısından asgari ücretin sezon ortasından artması ve ek maliyetlerle işletmeciler nefes alamaz haline geldi. Bu durumda otellerdeki maiyetler artınca ilk olarak personel azaltmaya gidiyor oteller. Maliyetler artışta ve müşteride olmadığından kaynaklı elemanlar çıkarma olayı gerçekleşiyor. Bu noktada eleman çıkarmaya yerine ilgi bakanlıkların teşvik ödemeleri yapması daha doğru olur. SGK veya İş kur üzerinden teşvik ödemeleri yapılabilir bunun önüne geçilebilir” dedi.
Bodrum’da pandemi dönemlerini aratan bir sezonun yaşandığını aktaran Öztürk, “Geçen sene pandemi sonarı bir patlama yaşandı gibi. Bu sene beklentimiz daha yüksekti. Mayıs Haziran aylarında bir haraketlilik vardı. Bu ay çok farklı bir durum yaşanıyor. Bayram sonrası bir anda durgunluk yaşandı. Şuan bir çok otelde yüzde 50’lerin altında doluluk oranları mevcut. Pandemi de bile bu kadar kötü bir süreç yaşamamıştık. O dönemlerde bile doluluk oranların yüzde 70’lerdeydi. Bu sene İngiliz ve Avrupalı turistler azaldı. Yok denecek kadar. Tabi otel başta olmak üzere fiyatlardaki artış nedeniyle Türkiye ve Bodrum tercih edilmiyor. Fiyatlardaki artışın nedeni ise maliyetlerde yaşanan artışlar. Başta enerji ve gıda olmak üzere turizmcinin tüm gider maliyetleri yüzde yüze geçen artışı gördü. Özellikle gıda ve alkol inanılmaz arttı. Tabi biz turizmciler sezonu planlarken bir önceki sezonun kasım ve aralık aylarını esas alırız. Ona göre bir maliyet çıkartıyoruz. Bunu yaparken de dövizin çıkacağı beli bir oranı hesaplar ve ona göre fiyatlarını belirler. İşte beklenmedik bir artış olduğunda ise farklı bir tablo ile karşılaşıyoruz. Hesapta olmayan maliyetlerimiz 2 katına çıktı. Bizlerde bu maliyetleri fiyatlara yansıtıyoruz. Bu sefer tüketici bizden kaçıyor” şeklinde konuştu.
Gıda fiyatlarında maliyetler nedeniyle işletmelerin tedarik sürecinde sorunlar yaşandığını da sözlerine ekleyen Öztürk, “ Her şey peşin sisteme döndü. Gıda firmaları peşin olmayınca ürün vermiyor. Biz işletmeler acentelerden ödemelerimizi 60 günlük vadelerle alıyoruz. Ama diğer taraftan peşin ödeme sitemleri dayatılınca nakit sorunu yaşamaya başlıyoruz. Bankalar zaten bütün sistemlerini kapatmış durumdalar bize karşı. Bodrum’da turizmci 4 koldan sıkıştırılıyor. Nakit sorunu yaşıyoruz, müşteri yetersiz, gıda bulamıyoruz ve bankalardan destek alamıyoruz. Bu bağlamda sürdürülebilir bir turizm anlayışı mümkün değil. Bir an önce yeni planlamaların yapılması gerekmektedir.” Dedi.