Bodrum, Marmaris, Fethiye ve Datça gibi turizm cennetlerinde, sahillerin özel işletmelere devredilmesi vatandaşı isyan ettirdi. Harita ve Kadastro Mühendisi Ali Öztürk, ise kıyılarda yaşanan sorunların temelinde uygulama eksikliği olduğunu söyledi. Yasal mevzuata dikkat çeken Öztürk, “Kıyı Kanunu çok açık. Kıyılar kamu malıdır ve halkın serbestçe kullanımına açıktır. " dedi
Yaz sezonunun başlamasıyla birlikte Türkiye'nin cennet kıyılarında “şezlong savaşları” yeniden alevlendi. Muğla'nın Bodrum, Marmaris, Fethiye ve Datça gibi turizm merkezlerinde sahiller özel işletmelere devredilirken, vatandaşlar havlularını serip kamp sandalyeleriyle direnişe geçti. Belediyeler ve uzmanlar, “Kıyılar halkındır” diyerek duruma tepki gösteriyor.
Yaz geldi, Türkiye'nin göz kamaştıran kıyılarında eski bir tartışma yeniden alevlendi: Şezlong savaşları... Özellikle Muğla’nın 1480 kilometrelik kıyı şeridinde bulunan Bodrum, Marmaris, Fethiye ve Datça gibi turizm cennetlerinde, sahillerin özel işletmelere devredilmesi vatandaşı isyan ettirdi.
Sivil toplum kuruluşları ve vatandaşlar, yüksek şezlong fiyatlarına ve kıyıların fiilen işgal edilmesine karşı kamp sandalyeleri ve havlularıyla sahillere indi. Yunanistan’daki “Havlu Hareketi”nden ilham alan bu eylemler, “Kıyılar halkındır” sloganıyla büyüyor.
STK’LAR BİRLEŞTİ: KIYI HAREKETLERİ DAYANIŞMA AĞI KURULDU
Tepkiler sadece bireysel değil. Türkiye'nin dört bir yanından kıyı mücadeleleri birleşerek Kıyı Hareketleri Dayanışma Ağı adlı bir sivil toplum platformu oluşturdu. Her yıl 18 Mayıs’ta 17 ilde eş zamanlı olarak düzenlenen “Kıyılar Halkındır Eylemi”, bu yıl da Akyaka, Datça, Göcek, Bodrum ve Fethiye'de yankı buldu. Eylemlerde “Şezlongunu Al Başına Çal”, “Kıyılarda Şezlong İşgaline Son” ve “Kıyı Kanunu Uygulansın” yazılı pankartlar dikkat çekti.
HARİTA VE KADASTRO MÜHENDİSİ ALİ ÖZTÜRK UYARDI: MEVZUAT VAR, DENETİM YOK
Harita ve Kadastro Mühendisi Ali Öztürk ise kıyılarda yaşanan sorunların temelinde uygulama eksikliği olduğunu söyledi. Yasal Mevzuata dikkat çeken Öztürk, “Kıyı Kanunu çok açık. Kıyılar kamu malıdır ve halkın serbestçe kullanımına açıktır. Ve Kıyı Kanunu, Türkiye'deki en özel yasal düzenlemelerden biridir. Bu kanun, kıyıların halkın kullanımında olması gerektiğini açıkça belirtir ve bu yönüyle kamu yararını ön planda tutar. Kıyı Kanunu kapsamında işlenen suçlar, diğer birçok suçun aksine para cezasına çevrilemez, ertelenemez ya da hükmün açıklanmasının geri bırakılması uygulanamaz. İşte bu yönleriyle Kıyı Kanunu, diğer yasalardan ayrılır ve özel bir konuma sahiptir. Ancak uygulamada en önemli nokta, kıyıların gerçekten halkın kullanımına açık hale getirilmesidir. Bu noktada yerel yönetimlere, yani belediyelere önemli görevler düşmektedir. Çünkü kıyıların halkın kullanımına açılması, sadece yasayla değil, planlama ile mümkündür. Ne yazık ki kamu eliyle bu alanlar şirketlere devrediliyor ve denetim eksikliği nedeniyle vatandaş buralara ulaşamıyor” dedi.
HARİTA VE KADASTRO MÜHENDİSİ ALİ ÖZTÜRK DOĞRU PLANLAMAYA DİKKAT ÇEKTİ
Doğru planlama süreciyle sorunların çözüleceğini belirten Öztürk, " İmar planlarıyla kıyı planlamaları arasında doğrudan bir ilişki vardır. Kıyı Kanunu'na göre, kıyılarda yapılaşmadan önce belli çekme mesafelerine uyulması gerekir. Bu mesafeler, yerin niteliğine göre 30 metre, 50 metre hatta 100 metreye kadar çıkabilir. Bu çekme mesafeleri, kıyıların fiziksel özellikleri ve imar planlarıyla uyum içinde belirlenmelidir. Bu çerçevede, kıyı alanlarında "Sahil şeridi düzenlemesi" adı verilen planlama yapılmalıdır. Bu planlar sayesinde kıyılar düzenli biçimde halkın kullanımına açılabilir. Eğer bu tür planlar zamanında yapılmazsa, "halkın kullanımında" denilen alanlar, gerçekte belirli kişi veya grupların kontrolüne geçebilir. Böyle bir durumda ise kıyılar, herkesin ortak malı olmaktan çıkar ve çeşitli sorunların yaşanmasına neden olur. Sonuç olarak, kıyıların korunması ve halkın gerçek anlamda kullanımına sunulması için belediyelerin, ilgili kurumlarla birlikte, kıyı alanlarında sahil şeridi düzenlemelerini süratle hayata geçirmesi şarttır. Bu şekilde kıyılar halkın olur, sorunlar da en aza indirilmiş olur" diye konuştu.
BAŞKAN AHMET ARAS: "KIYILAR HALKA AIT, ŞİRKETLERE DEĞİL"
Kıyı işgallerine karşı sadece vatandaşlar değil, yerel yöneticiler de tepkili. Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı ve Kıyı Ege Belediyeler Birliği Başkanı Ahmet Aras, sahillerin özel şirketlere devredilmesini sert sözlerle eleştirdi: “Liman projeleri, denizi kirleten uygulamalar, şezlong ve şemsiye işgalleriyle birlikte kamuya açık alanlar hızla daralıyor. Yerel yönetimlerin yetkisi oldukça kısıtlı. Bir halk plajı açmak istesek dahi bakanlıktan izin almamız gerekiyor. Muğla’daki bazı plajlar, Kıyı Yönetim ve Çevre Koruma A.Ş. (eski adıyla MUÇEV) üzerinden özel şirketlere kiralanıyor. Örneğin Akbük Plajı. Gidin bakın, MUÇEV orayı özel bir firmaya vermiş. Oysa bu alanlar halkın ortak malı. Eğer devlet işletmeyecekse, belediyeye versin, biz halk için işletelim. Ama özel bir firmaya verildiği anda orası halkın giremediği, ulaşamadığı bir alan haline geliyor. Kıyılar sadece küçük işletmelerce değil, büyük turizm firmaları tarafından da işgal ediliyor. Bazı oteller üç koya birden yerleşmiş durumda. Bu otellerin olduğu yerlerde bırakın plajı, koya bile giremiyorsunuz. Mevzuat açık: Kıyılar halkındır. Hiçbir şekilde özel mülkiyet uygulanamaz. Bu kurala küçük işletmeler de, dev turizm firmaları da uymak zorunda.”
BAKANLIKTAN 5 YILDIZLI HALK PLAJI AÇILIMI
Tartışmalar sürerken Kültür ve Turizm Bakanlığı da yeni halk plajı projeleriyle devreye girdi. Bodrum’da dört, Marmaris’te ise bir halk plajı aktif olarak hizmet veriyor. Yalıkavak’ta “herkese açık 5 yıldızlı halk plajı” olarak planlanan bir projenin ise önümüzdeki günlerde hizmete açılması bekleniyor.
20.06.2025 12:47:15
